Mija właśnie 1700 lat do dekretu cesarza Konstantyna I Wielkiego, który – dnia
7 marca 321 roku – zarządził, aby dies solis, dzień Słońca, stal się dniem wolnym
od pracy. Zgodnie z tym prawem „sędziowie, mieszczanie i wszyscy uprawiający
rzemiosło” mieli „odpoczywać w godnym wielkiej czci dniu Słońca”, który
chrześcijanie – wtedy już wolni w wyznawaniu swojej wiary – świętowali jako
pierwszy dzień tygodnia, dzień Zmartwychwstania Chrystusa.
Uwolnienie tego dnia od obowiązku pracy przyczyniło się do tego, że z biegiem
czasu powszechnie świętowano to zbawcze wydarzenie, co w efekcie
przyniosło zasadę świętowania niedzieli jako dnia Boga i człowieka.
Odnosząc się z szacunkiem do tej wiekowej tradycji stwierdzamy za papieżem
św. Janem Pawłem II, że „także w obecnej sytuacji historycznej mamy
obowiązek tak działać, aby wszyscy mogli zaznać wolności, odpoczynku
i odprężenia, które są człowiekowi niezbędne ze względu na jego ludzką
godność oraz związane z nią potrzeby religijne, rodzinne, kulturowe
i społeczne, trudne do zaspokojenia, jeśli nie jest zagwarantowany
przynajmniej jeden dzień w tygodniu dający wszystkim możliwość wspólnego
odpoczynku i świętowania” (por. Dies Domini, 66).
Ponawiamy treści zawarte w „Apelu Kościołów w Polsce o poszanowanie
i świętowanie niedzieli” z dnia 20 stycznia 2015 roku:
- apelujemy więc do władz, by uczyniły wszystko w celu ochrony
niedzieli, tak by człowiek nie był traktowany jako narzędzie zysku
i mógł przeżywać niedzielę zgodnie ze swoimi przekonaniami;
- apelujemy do pracodawców, aby uszanowali świętość dnia Pańskiego,
nie angażując zawodowo pracowników jeżeli nie jest to bezwzględnie konieczne;
- apelujemy do pracowników, by w niedziele i święta nie podejmowali
niekoniecznej pracy zarobkowej;
- apelujemy do wszystkich ludzi dobrej woli o poszanowanie niedzieli
i świąt z uwagi na społeczny i religijny pożytek należnego odpoczynku
i świętowania – dla dobra naszych rodzin, dla dobra obywateli naszego państwa.
- apelujemy do parlamentarzystów, aby strzegli stabilności
obowiązującego prawa w zakresie ustawy o ograniczeniu handlu
w niedzielę, by wolna od pracy niedziela – jako prawo obecne w wielu
europejskich demokracjach, szanujących godność i prawo
do wypoczynku każdego obywatela – nie była kwestionowana
w systemie prawnym naszej ojczyzny.
Wspominając fakt ustanowienia 1700 lat temu, przez władzę cywilną,
świątecznego charakteru niedzieli, zachęcamy wszystkich do poszanowania tej
tradycji, do jej docenienia, strzeżenia i pielęgnowania oraz przekazywania jej
młodemu pokoleniu. Naszym obowiązkiem jest obrona świątecznego charakteru niedzieli,
dlatego nie możemy się godzić na dyktat różnych organizacji, korporacji
zajmujących się handlem i dystrybucją towarów, które kierując się wyłącznie
zyskiem, nie biorą pod uwagę kosztów społecznych, jakie wynikają z niszczenia
tkanki społecznej przez pozbawiania jej tego spoiwa, jakim jest wspólne
przeżywanie czasu wolnego i świętowanie niedzieli przez rodziny i całe
społeczeństwo, co powinno być trwałym elementem naszej kulturowej
tożsamości. Zapraszamy wszystkich do budowania kultury niedzieli wolnej od przymusu
pracy. Niech będzie ona dniem odpoczynku i wzmocnienia sił, odrodzenia
osłabionych więzi rodzinnych i społecznych. Niech będzie okazją do
emocjonalnego wyciszenia, a także do budowania wspólnoty rodzinnej,
religijnej i narodowej. Nie zapominajmy też o obowiązującym nas Bożym przykazaniu: Pamiętaj, abyś
dzień święty święcił (por. Wj 20,8–11), które w życiu chrześcijan XXI wieku
oznacza to samo, co w życiu pierwszych wspólnot chrześcijańskich, czyli
gromadzenie się w pierwszy dzień tygodnia – w niedzielę – na świętej Wieczerzy.
Warszawa, dnia 5 marca 2021 roku
Stanisław Gądecki
Arcybiskup Metropolita Poznański
Wiktor Skworc
Arcybiskup Metropolita Katowicki
